Inspirerend les geven voor docenten door 'flip the classroom'

Nicole Lieberwerth en Yuri Bobbert | 18 november 2021

Vroeger, nog niet eens zo heel lang geleden, bestond zeventig procent van de tijd van de les uit een monoloog van de leraar naar de studenten. Daarnaast was er twintig procent tijd voor een interactie tussen studenten en de overige tien procent bestond uit het reflecteren van wat ze hadden opgestoken. Dit zenden vanuit de leraar zorgde voor verveling en minder betrokken studenten. Studenten die ervoor kozen om op hun laptop of telefoon naar hun social media-accounts te gaan en nieuwe ideeën bedachten voor een nieuwe vlog of Tiktok video’s in plaats van een inspirerende les op school. Gelukkig komen onderwijsinstellingen met nieuwe inzichten en aanpakken waaronder “flipping the classroom”.

Wat is “flipping the classroom”?Volgens Cynthia Brame, van de Vanderbilt universiteit in Nashville, is het een soort modewoord geworden de afgelopen jaren. Belangrijke publicaties zoals “Flipping the Classroom can Improve the Tratitional Lecture”, beschrijven hoe de rol van de leraar verandert en hoe studenten meer worden betrokken door kleine opdrachten en meer focussen op interactie door het gesprek aan te gaan en te discussiëren in plaats van de focus op een monoloog. Brame vertelt verder, de essentie van “flipping the classroom” betekent dat studenten eerst informatie verzamelen buiten het klaslokaal, meestal door te lezen of video’s te bekijken en dan de tijd in de klas besteden aan het verwerken van die kennis door het oplossen van problemen via discussies of debatten.”

In termen van de herziende Bloom’s taxonomie (2001), betekent dit dat studenten de lagere niveaus van cognitief werk doen (kennis opdoen, onthouden, herhalen, luisteren, ontdubbelen en begrijpen) buiten de klas en focussen op de hogere vormen van cognitief werken (toepassing, analyse, synthese en evaluatie) in de klas waar ze de steun hebben van hun leeftijdsgenoten en leraar. Dit model staat in contrast met het traditionele model waarin “eerste blootstelling” plaatsvindt via college in de klas, waarbij studenten kennis assimileren door middel van huiswerk; dus de term “flipped classroom”.

In de loop der jaren hebben we Group Support Systemen (GSS) gebruikt zien worden als een instrument om het klaslokaal om te draaien. Het stelt studenten in staat om te leren en gelijkelijk om te gaan met professoren en docenten, die meer optreden als begeleiders bij het toepassen van de eerder opgedane kennis. Online of offline samenwerken is mogelijk door de innovatieve en schaalbare cloud technologie. Daardoor is flexibiliteit mogelijk om vanaf de campus of thuis te werken. Reizen of een fysieke lezing bezoeken is niet meer nodig, wat een positieve invloed heeft op de CO2-uitstoot.

Hoe kan GSS worden ingezet bij “flip the classroom”?Een van de grootste frustraties in klaslokalen en tijdens vergaderingen is het gebrek van structuur of het ontbreken van een duidelijke agenda. Daarom is bij GSS de lestijd gestructureerd rond een centrale agenda die voor aanvang van de les al is aangemaakt in het GSS-systeem. De leraar begint eerst met het bepalen van het algemene doel van de les. Dit doel kan zijn om een gevoelig onderwerp, zoals racisme op school, collectief te onderzoeken en vooraf te bepalen wat te bestuderen en hoe te analyseren en wat voor soort output gewenst is. Bijvoorbeeld een vooraf opgestelde lijst van standpunten over racisme op school en hoe daarmee om te gaan. De docent vraagt de leerlingen als voorbereiding thuis een paper of YouTube video over het onderwerp te bekijken die de leerlingen kunnen voorbereiden, opsommen, herhalen of hun standpunt over het materiaal te kunnen formuleren. In termen van Bloom is dit fundamenteel voor leren; lezen, in laten werken, opsommen en neurologische basisfeiten en concepten over het onderwerp definiëren.

Brainstorm
In de eerste stap gebruik je het GSS systeem door de studenten te vragen de conceptuele vraag “Racisme op school” te beantwoorden. Dit kan een brainstormstap zijn waarbij de studenten hun mening en standpunten naar voren kunnen brengen als antwoord op de brainstormvraag. De conceptuele vragen worden niet informeel gesteld en beantwoord door één student zoals in traditionele lezingen; in plaats daarvan moeten alle studenten de conceptuele vraag beantwoorden, en dit met het gebruik van hun eigen smartphone of laptop, waarmee studenten anoniem kunnen reageren en de facilitator, dit kan de leraar zijn of een les assistent, de klasgegevens onmiddellijk kan zien en weergeven via de virtuele projector. Als een groot deel van de klas een fout antwoord geeft, heroverwegen en bespreken de leerlingen de vraag plenair of in kleine groepen, terwijl de leraar constructieve discussies aanmoedigt. Na reflectie, bespreken en interactie beantwoorden de leerlingen opnieuw de conceptuele brainstormvraag. De facilitator geeft feedback en legt uit door de resultaten op de “projector” weer te geven. Tijdens de sessie is het een keuze om deelnemers elkaars input te laten zien of volledig anoniem te doen. De cyclus kan dan worden herhaald over hetzelfde of een ander onderwerp, waarbij elk proces doorgaans 13-15 minuten duurt. Als we dezelfde vragen of gegevens gebruiken, noemen we dit “double-loop learning” [3]. Double-loop learning stelt studenten in staat om eerst te leren over hun inzichten en eerdere discussies en in “herhaling” te reflecteren en opnieuw te stemmen. Hierdoor leren studenten denken vanuit het collectieve brein en vindt incubatie plaats.

Let op; gevoelige onderwerpen in gedragswetenschappen en sociale wetenschappen zoals genderneutraliteit, racisme, PTSS-behandeling vereisen steeds vaker 100% anoniem stemmen en het systeem moet dat ten alle tijde garanderen.

Ordenen
Na de brainstorm stap, kan de leraar of de facilitator de data categoriseren of uitsplitsen van de eerder verzamelde data van de brainstorm door de Flipboard functie van het GSS-systeem. Je kunt dit vergelijken met een fysiek whiteboard waar de leraar de input van de klas opschrijft. De studenten differentiëren, ordenen, relateren, bevragen en toetsen de eerder verzamelde inzichten (Bloom niveau; analyseren). Door dit te doen rechtvaardigen groepsleden een standpunt of besluit. Door te argumenteren, te verdedigen en items te selecteren, leren leerlingen meer over het evalueren van wat ze hebben geleerd, het vermijden van tunnelvisie en leren over hun eigen vooringenomenheid. In het geval van gevoelige onderwerpen is deze stap cruciaal voor studenten om te begrijpen hoe concepten en constructies zich tot elkaar verhouden. Door het te visualiseren met de projector kunnen verbanden met ideeën worden geassocieerd, leren leerlingen de achterliggende, diepere, oorzaken beter te onderscheiden en begrijpen. GSS maakt discussie standpunten van de groep uitgebreid mogelijk en daardoor ontstaat er een beter wederzijds begrip. Daarmee biedt het GSS systeem de docent, die deze colleges faciliteert, een “silver bullet”.

Besluiten
Om de uiteenlopende items uiteindelijk te convergeren, faciliteert de docent dit middels een “besluit”. Dit stelt de docent in staat om te convergeren naar definitieve acties, beslissingen of toekomstige ontwikkelingen. Stel dat docenten eisen dat de klas meer kwantitatieve standpunten onderzoekt kan de stemfunctie gebruikt worden. Door bijvoorbeeld punten toe te kennen aan een item (100 punten om te delen), kiezen (meerdere stemopties mogelijk), stemmen (ja of nee) of rangschikken (van 1 tot 10 of 1 tot n) van een item. Op deze manier kunnen afwijkingen in de scores worden besproken, verdedigd, beoordeeld, bekritiseerd of gewogen. Ze stellen de taxonomie van Blooms in staat om de lessen die zijn opgedaan op het lagere niveau van de leerpiramide te analyseren en te evalueren. De docent ziet welke deelnemers al hebben ingeleverd en aan het college hebben bijgedragen en geeft via de projector het eindresultaat weer, daarmee flipt hij of zij de klas, dit kan zowel online als offline. Als bepaalde studenten niet hebben ingeleverd of een in-actieve verbinding hebben omdat ze iets anders aan de telefoon deden, kan de docent dat direct zien en de passieve studenten weer activeren door ze hierop te attenderen. Daarmee houdt de docent de klas uitermate geboeid en gebonden bij de les.

Deze stemstap wordt gedocumenteerd in het systeem en daarna gerapporteerd in PDF of Excel. Of in elk ander formaat om in te lezen in visualisatietools (bijv PowerBI, Tableau, MATLAB, SPSS, XLSTAT etc) of studentenregistratie systemen.

Kerntaken van de faciliterende docent- Voorbereiden, bepalen en vasthouden aan de agenda
- Stimuleert een “free flow” discussie
- Faciliteert alle studenten om input te leveren
- Verduidelijkt ieders inzichten en standpunten
- Aanpakken van complexe onderwerpen (olifanten in de kamer).
- Zorgt ervoor dat deelnemers “op koers” blijven in de discussie.
- Zorgt ervoor dat de respons wordt vastgelegd in het GSS-systeem

De 6 voordelen van GSS om elke klas om te draaien
1. Het kan zowel online als fysiek worden gebruikt
2. Het werkt naadloos samen met alle videoconferentie software (zoals Zoom, MS Teams, Google Meet, WebEx, RingCentral)
3. Super eenvoudig te bedienen voor zowel de docent als de student
4. Iedereen heeft een stem in het genereren van ideeën (actiegericht)
5. Stimuleert een hoge mate van betrokkenheid van alle deelnemers
6. Kent ondersteuning voor meerdere apparaten, operating systemen en browsers

ConclusieDoor vooraf de (klas)agenda te definiëren en de klasresultaten te bepalen, wordt “Flipping the classroom” toegankelijker gemaakt dan ooit tevoren. Slechts tien procent wordt besteed aan het uitleggen van het doel van de klas en de algemene doelstellingen; twintig procent wordt besteed aan het modereren van vragen en antwoorden, een vrije discussie aan te moedigen en ervoor te zorgen dat iedereen wordt gehoord. Het grootste deel van de tijd wordt nu ingenomen door de studenten die vragen beantwoorden, standpunten uitwisselen en argumenteren wat ze hebben geleerd. GSS levert een super eenvoudig systeem, zonder poespas, voor docenten om een agenda op te zetten, een klas te leiden en om te draaien, evenals voor de studenten om de hele les betrokken te zijn en de mogelijkheid om in te loggen vanaf elk apparaat, waar ze maar willen. GSS is de zilveren kogel, de leraar de sluipschutter die elk college vanaf nu in de roos schiet.

Bronvermelding
[1] C. Brame, „ Flipping the classroom,” Vanderbilt University Center for Teaching. , https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/flipping-the-classroom/., 2013.
[2] D. Berret, „How ‘Flipping’ the Classroom Can Improve the Traditional Lecture,” 19 Feb 2012. [Online]. Available: https://www.chronicle.com/article/how-flipping-the-classroom-can-improve-the-traditional-lecture/.
[3] C. Argyris, „Double-loop learning, teaching, and research.,” Acad. Manag. 1(2), vol. 1(2), pp. 206-218, 2002.